روزنامه همدلی

«همدلی» درخواست اعضای شورای شهر برای نام‌گذاری خیابانی در تهران به نام نخست وزیر دولت موقت را بررسی کرد

بازگشت بازرگـان
همدلی| هرمز شریفیان- «مهدی بازرگان» بی تردید یکی از شناخته شده ترین سیاستمداران اخلاق گرا پس از انقلاب اسلامی است. ذکالملک فروغی زیر پرونده تحصیلی اش نوشته بود: «دانشجوی با ذکاوتی است».
شاید لازم نباشد بیش از پیش به معرفی این چهره تاثیرگذار در تاریخ پیش و پس از انقلاب بپردازیم چون تکرار مکررات است. آنچه در باره او می توان اضافه کرد قدرت پیش بینی او از شرایط سیاسی و اجتماعی ایران است. در اوایل دهه 40 خورشیدی خطاب به دستگاه حکومت پهلوی دوم گفته بود: «نهضت آزادی آخرین گروهی است که به صورت مسالمت آمیز به حکومت اعتراض خواهد کرد و پس از آن اما گروه های دیگر دست به مبارزه مسلحانه خواهند زد» که چنین نیز شد.
بازرگان پس از آزادی از زندان سال های سیاه پس از کودتا، نخستین مدیر پروژه سیستم آب لوله کشی در تهران می شود. پروژه ای بزرگ و دشوار که «محسن هاشمی» رئیس کنونی شورای شهر تهران پس از 6 دهه به اهمیت آن اشاره می کند.


بازرگان علاوه بر جنبه سیاسی، شخصیتی مذهبی و قرآن پژوه نیز بود. آثار متعدد او در باب دین و تطابق آن با شرایط امروز و به ویژه تاکیدش بر اخلاق اسلامی و انسانی او را به یکی از نزدیک ترین و مورد اعتماد ترین یاران مرحوم «دکتر محمد مصدق» تبدیل کرد. شخصیتی که بسیاری با وجود برخورد با او در سال‌های نخست انقلاب، امروز لب به تحسین او گشودند و راه بازرگان را راه درست می دانند.
«مهدی معتمدی مهر»، عضو دفتر سیاسی نهضت آزادی ایران در مورد بازرگان به همدلی گفت: مرحوم بازرگان در مدیریت انقلاب نقش برجسته ای داشت اما پرسش اینجاست که با وجود شخصیت های دیگر، چرا امروزبا اینکه مدت زیادی در عرصه حکومت حضور نداشت و با وجود جفای صدا و سیما که حتی در مواردی تصویر ایشان را هم در این سال ها نشان نداد باز هم مورد توجه افکار عمومی جامعه قرار گرفته و در حافظه تاریخی مردم ایران باقی مانده چون نگاهش مبتنی بر عقلانیت، نگاه کارشناسی، تعامل با جهان، صلح خواهی و آزادیخواهی است.
این گفتمان همچنان مورد نیاز مردم است گفتمانی که تنها قانون در آن حاکم باشد و افراد به خاطر جایگاه سیاسی خود از حقوق و امتیاز برتر برخوردار نباشند.در نگاه بازرگان آزادی آنچنان ارزش داشت که گفته بود: «بدون آزادی ما حتی نمی توانیم مسلمان باشیم.»
از دفاعیات مشهور ایشان در دادگاه نظامی و خطاب به پهلوی دوم این بود: «در محیط استبدادزده خدا هم پرستیده نمی شود.» بازرگان در جای دیگر مطرح می کند: «بزرگترین طاغوت، استبداد است و ما را از پرستش واقعی خداوند باز می دارد.» همین نگاه به دین و سیاست باعث شده تا مردم ایران بازرگان را فراموش نکنند و گفتمان او همچنان به عنوان یک راه حل واقع‌بینانه شناخته شود.
محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران دیروز در صحن شورای شهر گفت: «مهندس بازرگان اولین مجری سیستم لوله‌کشی آب تهران و در دوره‌ای با حکم دکتر مصدق مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بود. در دوران پس از انقلاب نیز علاوه بر نخست‌وزیری دولت موقت به عنوان نماینده تهران در دوره اول مجلس شورای اسلامی حضور یافت. آنچه که باید به آن اشاره کنم، لزوم پاسداشت و گرامیداشت شخصیت‌هایی نظیر مهندس بازرگان برای تاریخ و نسل‌های آینده است. اختلاف سلیقه و اختلاف نظرهایی که بین مرحوم بازرگان با «امام خمینی»، «شهید بهشتی» و «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» وجود داشت، نباید موجب این شود که ما خدمات این چهره‌ها را نادیده بگیریم و آنان را مقابل انقلاب فرض کنیم، مهندس بازرگان تا آخرین روز فعالیت مجلس اول و در اوج اختلاف نظر این طیف با خط امام در اوج جنگ، حضوری فعال و جلساتی مداوم با رئیس وقت مجلس، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی داشت که نشان می‌دهد حفظ منتقد و مخالف در درون سیستم می‌تواند به بالندگی آن بیفزاید. اگرچه تفاوت فکری و مواضع مهندس بازرگان در دهه نخست انقلاب با نیروهای خط امام مشهود بود اما او نیز در طول بیش از ۴ دهه فعالیت سیاسی خود، تغییر فکری را تجربه کرد و گرامیداشت شخصیت وی، به معنای تایید تفکر وی پیش از تحول یا بعد از آن، نبوده و نیست».
مکانی به نام مهندس بازرگان در تهران
پس از محسن هاشمی،«احمد مسجدجامعی» نیز صبح دیروزضمن تذکری در نشست شورای شهر گفت: مهندس بازرگان نقش زیادی در پیشرفت تهران داشته و پیشنهاد می‌شود مکان یا خیابانی به نام وی نامگذاری شود.
معتمدی مهر در تکمیل سخنان رئیس و عضو شورای شهر تهران ادامه داد: «اینکه آقای هاشمی و مسجدجامعی پس از 40 سال مطرح می کنندکه خیابانی به نام مهندس بازرگان نامگذاری شود و یادی از او می کنندبه دلیل این است که بازرگان صاحب گفتمانی است که اگرچه در ابتدای انقلاب مورد پذیرش همگان قرار نگرفت اما اینک به عنوان یک راه حل راهبردی مطرح است. وی می گوید: در مورد اینکه مکانی به نام ایشان شود، کسانی که شخصیت مهندس بازرگان را می شناسندمی دانندکه تمایل به چنین جلوه گری هایی نداشت. البته پس از 40 سال نکته مفیدی است که از بازرگان یاد شود و مورد تقدیر قرار گیرد اما در شرایطی که خیابان های اصلی شهر نامگذاری شده آیا جایی هست که در شان مهندس بازرگان باشدو نقض غرض نشود؟ برای مثال پیشتر صحبت از این بود که بخشی از تونل نیایش به نام مرحوم دکتر مصدق شودکه اصلا در شان و جایگاه دکتر مصدق نبود.جایگاه دکتر مصدق آنجاست که بلوار آیت الله کاشانی به نام او شود آن هم با توجه به اسنادی که اخیرا درباره ایشان منتشر شد، جا داشت که چنین تغییری صورت گیرد هرچند که هنوز انتهای تونل نیایش هم به نام دکتر مصدق نشده است. این نکته در مورد مرحوم مهندس بازرگان هم صدق می کند. به عنوان یک نهضتی معتقدم تا خیابانی به نام مصدق نشده، اصلا نیازی نیست که خیابانی به نام بازرگان نامگذاری شود.
اما مهم تر از اینها این نکته است که بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان سال هاست شکل گرفته اما به آن مجوز داده نمی شود. حتی در دوره اصلاحات هم پروانه به این بنیاد فرهنگی که هیچگونه کار سیاسی هم نمی کند، داده نشد.این بنیاد فرهنگی با وجود انتشار ۳۰ جلد آثار ارزنده که تا به حال یک ریال وجوهات دولتی دریافت نکرده و نخواهد کرد هنوز مجوز رسمی ندارد. در صورتی که در لایحه بودجه، نهادهای فرهنگی ای که هیچ تولیدی در راستای مفاهیم اسلامی و ملی برای نسل جوان نداشتند، بودجه‌های کلانی دریافت کرده اند.
خواهش ما این است که رسانه ها این پیام را به شورای شهر و سایر نهادها بفرستند که پیش از اینکه خیابانی به نام مهندس بازرگان شود کمک کنند تا این بنیاد و سایر نهادهای فرهنگی بتوانند مجوز بگیرند تا با استفاده از هزینه های همفکران و یاران بازرگان و نه دولت به فعالیت های خود ادامه دهند.
معتمدی مهر در پایان این درخواست را دردمندانه مطرح کرد و افزود: هیچ توجیهی ندارد که 40 سال از انقلاب بگذرد و مشی و گفتمان بازرگان که بیش از هر زمان دیگری مورد احترام و رجوع افکار عمومی و بزرگان جامعه قرار گرفته و حتی کسانی که در دوره‌ای با او خصومت داشتند امروز همه معترف به اشتباه خود هستند و دریافته اند که خط بازرگان درست بوده است، اما از صدور پروانه به بنیاد فرهنگی بازرگان ممانعت رسمی به عمل آید. جا دارد که بزرگان شهر تهران در خصوص این ضرورت چاره‌ای بیندیشند.»
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
پیام رهبر انقلاب به مستندسازان جوان نامه سعید تشکری (رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس خراسانی) در پی خواندن نمایشنامه راشومون کورس سرهنگ‌زاده 59 سال پس از مرگ داریوش رفیعی از همنشینی با او می گوید؛ «همدلی» درخواست اعضای شورای شهر برای نام‌گذاری خیابانی در تهران به نام نخست وزیر دولت موقت را بررسی کرد «همدلی» در گفت و گو با کارشناسان، آسیب‌های تداوم روند افزایش قیمت‌ها در چهارراه استانبول را بررسی کرد کودکان کار در چنگال قدرتمند قانون جرم: آب‌نبات فروشی ولی‌الله شجاع‌پوریان تاملاتی در باره اجرای یک حکم نقد رای قطع دست سارق پیام رهبر انقلاب به مستندسازان جوان